Umowa z dzieckiem ―  przyczyną awantury?

Czy przypominasz sobie wielkie awantury, do których dochodziło, bo dziecko nie chciało zrobić czegoś, o co je prosiłeś/prosiłaś?

Po kilku nieudanych próbach wyegzekwowania posłuszeństwa wpadałeś/wpadłaś na pomysł: „Może się z nim umówię?”. Przeprowadziłeś/przeprowadziłaś z dzieckiem rozmowy, by mu pokazać, jak Ci zależy na przykład na jego zdrowiu, po czym prosiłeś je bardzo gorąco, by wcześniej kładło się spać, najlepiej już o 20.00. Dziecko usłyszało, jakie to dla Ciebie ważne, i chcąc zadbać o relacje z Tobą, bez namysłu odpowiedziało: „Dobrze tatusiu! Dobrze mamusiu!”.

Co działo się dalej?

Ty ― zachwycony/a, że wreszcie nie będziesz musiał(a) napominać, szantażować, wymyślać kar itd. ― uwierzyłeś/uwierzyłaś, że kiedy przyjdzie wieczór, Twoje ukochane dziecko spełni Twoją prośbę.

Nic nie przeczuwając, w poczuciu zadowolenia przeżyłeś/przeżyłaś cały dzień. W końcu nastał wieczór. I należało przypomnieć sobie i dziecku o Waszej umowie.

Tata/Mama: Pamiętasz? Umówiliśmy się, że wcześniej pójdziesz spać.

Dziecko: Tak, tak, pamiętam, zaraz idę.

Tata/Mama: Pamiętasz? Umówiliśmy się, że wcześniej pójdziesz spać. Możesz już założyć piżamę?

Dziecko: Tak, już, za chwilę. Tylko coś skończę…

Taka wymiana zdań powtórzyła się kilka razy. A dalszy scenariusz już znasz…

Jesteś zdenerwowany, bezsilny, frustracja sięga zenitu. Masz ochotę ― i w sumie zaczynasz ― wykrzykiwać znane Ci: „Jak się zaraz nie położysz, to zgaszę światło, wyrzucę klocki…”. I tu repertuar działań na bogato.

Kiedy atmosfera już bardzo się zagęszcza, w końcu  dziecko, często z płaczem, idzie do łóżka, co nie znaczy, że spokojnie zasypia. Jest smutne, czuje się może przegrane, może odrzucone, bo o przytuleniu do snu nie było już mowy.

A co z Tobą?

Czy jesteś usatysfakcjonowany przebiegiem zdarzeń? Zwykle nie, bo napięcie, ta cała słowna szarpanina powodują, że jesteś zwykle zmęczony, w dodatku miewasz poczucie winy. Rano przepraszasz. Ale gdy ponownie dochodzi do podobnej wymiany zdań, to już przestaje Ci być do śmiechu i odkrywasz, że nie radzisz sobie z tą sytuacją.

Zadajesz sobie mnóstwo pytań: co zrobić w takich momentach? Dlaczego umowa nie działa? Czy ze mną, z moim dzieckiem jest coś nie tak? Czy jest jakieś wyjście z tej sytuacji? Może zarzucasz sobie, jakim to jesteś nieskutecznym, beznadziejnym rodzicem, że nie masz autorytetu, a może obwiniasz dziecko, że to ono wyprowadziło Cię z równowagi i to przez nie tak się zachowałeś. Niezależnie od tego, kogo obwiniasz, nie służy to ani Tobie, ani dziecku, ani Waszej relacji.

Rozwiązań tej trudnej sytuacji jest wiele, często dochodzi się do nich drogą samodzielnych poszukiwań rodziców. Przed wyborem jakiegoś rozwiązania, eksperymentowaniem z nim warto jednak zadbać o to, co dla Ciebie najważniejsze. Pamiętać, że niezależnie od tego, jakie rozwiązanie wybierzesz, dobrze, by nie miało ono znamion przemocy fizycznej ani psychicznej, by droga do snu była drogą negocjacji, wspólnych pomysłów i wzajemnego SZACUNKU ― również szacunku do dziecka.

matka z małym dzieckiem

Dlaczego jednak umowa między Tobą i dzieckiem nie działa?

Wydaje Ci się, że włożyłeś w ustalenie zasad umowy sporo wysiłku, że z zaangażowaniem wytłumaczyłeś dziecku, dlaczego to takie ważne dla Ciebie. Jesteś przekonany, że uzyskałeś dorosłą, odpowiedzialną zgodę ― zapewnienie dziecka  że już zawsze będzie ono robiło tak, jak Ty chcesz. Bardzo trudno Ci pojąć, dlaczego dzieje się inaczej pomimo ustaleń.

Jeśli masz łatwość „wchodzenia w buty dziecka”, patrzenia na świat jego oczami, to szybko zorientujesz się, że dotrzymanie przez dziecko umowy w wielu przypadkach jest dla niego zbyt trudne, a nawet niemożliwe. Z łatwością też zrozumiesz, że niedotrzymanie warunków umowy nie wynika ze złośliwości dziecka ani z jego braku szacunku do nas, ale z chęci zadbania o swoje potrzeby, czy to zabawy, czy kontaktu.

Co jednak, jeśli nie masz tej umiejętności?

Co jeśli ją masz, ale postawienie się w sytuacji dziecka nie przychodzi Ci z łatwością?

Agnieszka Stein w książce Dziecko z bliska pisze, że:

  • zawieranie umów może być dla dziecka jedną z trudnych sytuacji,
  • zgoda dziecka na przestrzeganie wyznaczonych przez Ciebie zasad nie jest jego świadomą ani odpowiedzialną decyzją,
  • zgoda dziecka na Twoje warunki jest tylko przejawem jego chęci współpracy i bycia z rodzicami w przyjaznych stosunkach.

Agnieszka Stein zwraca też uwagę na to, iż często umowa jest po prostu inaczej sformułowanym poleceniem rodzica, takim, którego wykonania dziecko raczej nie może odmówić.

A jak to jest u Ciebie? Czy umowa, którą proponujesz swojemu dziecku, to coś, czego ono też chce, co mu się podoba, czy raczej są to Twoje oczekiwania, polecenia, rozkazy i z nadzieją czekasz na dziecięce „tak”?

Jeśli umowa jest ukrytym poleceniem, to warto, byś wiedział(a), że możesz spotkać się z oporem, ze sprzeciwem.

Sprawdź sam, ile razy doświadczyłeś/doświadczyłaś, że dany moment nie jest jednak dobry na zrealizowanie umowy i że dziecko krzykiem, płaczem lub inną formą sprzeciwu protestuje przeciwko temu, czego nie chce zrobić, a na czym Tobie zależy.

Czy wtedy nie sięgałeś/sięgałaś po znane Ci stare sposoby szantażu, krzyku, zastraszania? Bywa, że niektóre dzieci wywiązują się z tego, co obiecały, gdy widzą Twoją niezadowoloną minę albo rozczarowanie. Dotrzymują słowa, nawet jeśli nie bardzo mają na to ochotę. Są jednak wówczas bardzo smutne i wycofane.

Sprawdź, czy to, o co prosisz dziecko, jest dla Ciebie tak bardzo ważne tu i teraz, pomyśl, czy możesz o swoją potrzebę zadbać inaczej, może z humorem. A może jesteś w stanie trochę odpuścić, chociaż do chwili, gdy wymyślisz jakieś inne, bezprzemocowe rozwiązanie.

Może świadomość, że dziecko zgodziło się na wszystko pod presją i z pragnienia utrzymania z Tobą dobrej relacji, złagodzi Twoje spojrzenie na dziecko, pozwoli zrozumieć, że spełnienie pewnych oczekiwań jest nierealne, pomoże zmienić negatywne nastawienie na ciekawość i otwartość na to, co jest po stronie dziecka.

Negocjuj, dogadaj się albo… odpuść. Poszukaj innego sposobu, by zadbać o swoje potrzeby.

W szukaniu rozwiązań sięgaj po zabawę ― polecam Ci książkę Rodzicielstwo przez zabawę Lawrence’a J. Cohena.

Przekonaj się, jak zabawnie i radośnie może być.

Zapytaj o wolne terminy

  






* Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych.

Zapis udany! Dziękujemy